خطبهایست از پیامبر اکرم (ص) درباره فضیلت ماه رمضان و آمادگی ورود به آن:
ترجمه خطبه شعبانیه
روزى پیامبر خدا براى ما خطبه خواندند و فرمودند:
اى مردم ! همانا ماه خدا، همراه با برکت و رحمت و آمرزش، به سوی شما روى آورده است.
ماهى که نزد خدا برترین ماه هاست و روزهایش برترین روزها، شب هایش برترین شب ها و ساعاتش برترین ساعات است.
ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده و از شایستگان کرامت الهى قرار داده شده اید.
نفس هایتان در آن، تسبیح است، خوابتان در آن عبادت، عملتان در آن پذیرفته و دعایتان در آن مستجاب است.
پس با نیّت هاى راست و دل هاى پاک، از پروردگارتان بخواهید تا براى روزه دارى آن و تلاوت کتاب خویش، توفیقتان دهد، چرا که بدبخت، کسى است که در این ماه بزرگ، از آمرزش الهى محروم بماند.
با گرسنگى و تشنگى خود در این ماه، گرسنگى و تشنگى روز قیامت را یاد کنید.
به نیازمندان و بینوایانتان صدقه بدهید.
به بزرگان خود احترام و به کوچک هایتان ترحّم و به بستگانتان نیکى کنید.
زبانتان را نگه دارید، چشم هایتان را از آنچه نگاه به آن حلال نیست، بپوشانید.
گوش هایتان را از آنچه شنیدنش حلال نیست، فرو بندید.
به یتیمان مردم محبّت کنید تا به یتیمان شما محبّت ورزند.
از گناهانتان به پیشگاه خداوند توبه کنید.
در هنگام نمازها، دستهایتان را به آسمان برای دعا بلند کنید، که آن هنگام ، برترین ساعت هاست و خداوند با نظر رحمت به بندگانش مینگرد و هر گاه با او مناجات کنند، پاسخشان میدهد و چون او را صدا بزنند، جوابشان میگوید و چون او را بخوانند، اجابتشان مى کند.
اى مردم ، جان هاى شما در گرو کارهاى شماست، پس با طلب آمرزش، آنها را آزاد کنید و پشت هاى شما از بار گناهانتان سنگین است، پس با طول دادن سجده هاى خود، آنها را سبک کنید،
و بدانید که خداوندی که یادش بزرگ است ، به عزّت خود سوگند خورده است که نمازگزاران و سجده کنندگان را عذاب نمیکند و در روزى که مردم در پیشگاه پروردگار جهانیان مى ایستند، آنان را با آتش، هراسان نمى سازد.
اى مردم، هر که از شما در این ماه، روزه دارى را افطار دهد، پاداش او نزد خدا، همانند ثواب آزاد کردن یک برده و آمرزش گناهان گذشته اوست .
پس گفتند: اى پیامبر خدا ، همه ما توانایى این کار را نداریم .
پیامبر (ص) فرمودند:
خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک دانه خرما ، خود را از آتش نگه دارید، هر چند با یک جرعه آب.
اى مردم، هر کس اخلاقش را در این ماه، نیکو سازد، براى او وسیله عبور از صراط خواهد بود، روزی که در آن قدم ها بر صراط مى لغزند.
و هر کس در این ماه بر بردگان خود آسان بگیرد، خداوند حساب او را سبک خواهد گرفت،
و هر کس در این ماه، شرّ خود را از دیگران دور دارد، خداوند در روز دیدارش، غضب خویش را از او باز خواهد داشت.
و هر که در این ماه، یتیمى را گرامى بدارد، در روز دیدار، خداوند، گرامى اش خواهد داشت.
و هر که در آن به خویشاوند خود نیکى کند، در روز دیدار، خداوند با رحمتش به او نیکى خواهد کرد.
و هر کس در آن از خویشان خود ببرد، خداوند در روز دیدار، رحمتش را از او قطع خواهد نمود.
و هر کس در آن، نماز مستحبّى بخواند، براى او دورى از آتش، نوشته میشود.
و هر کس واجبى را در آن ادا کند، پاداش کسى را دارد که هفتاد واجب را در ماه هاى دیگر ادا کرده است.
و هر کس در آن بر من زیاد صلوات بفرستد، خداوند در روزى که وزنه اعمال سبک مى شود، وزنه اعمال او را سنگین نماید.
و هر کس در آن، آیه اى از قرآن تلاوت کند، پاداش کسى را دارد که در ماه هاى دیگر، ختم قرآن کرده است.
اى مردم، در این ماه، درهاى بهشت بازند، از پروردگارتان بخواهید که آنها را به روی شما نبندد
و درهاى دوزخ، بسته اند، پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را به روی شما نگشاید
و شیطان ها در بندند، پس از پروردگارتان بخواهید که آنها را بر شما مسلّط نسازد.
من برخاستم و گفتم: اى پیامبر خدا ، برترین کارها در این ماه چیست؟
فرمودند: اى ابو الحسن ، برترین کارها در این ماه، پرهیز از حرام هاى الهى است .
سپس گریستند.
گفتم : اى پیامبر خدا ، سبب گریه شما چیست؟
فرمودند :
اى على ، بر این مى گریم که حرمت تو را در این ماه مى شکنند.
گویا مى بینم که تو در حال نماز براى پروردگار خویشى، که نگون بخت ترین اوّلین و آخرین، همو که برادر پى کننده ناقه قوم ثمود است، برمى خیزد و بر فرق سرت ضربتى مى زند و محاسنت از خون سرت، رنگین مى شود.
گفتم : اى پیامبر خدا ، آیا در آن حالت، دینم سالم است؟
فرمودند: دینت، سالم است.
سپس فرمودند:
اى على ، هر کس تو را بکشد، مرا کشته است و هر کس تو را دشمن بدارد، مرا دشمن داشته است
و هر کس تو را ناسزا گوید، مرا ناسزا گفته است ، چرا که تو از من هستى، همچون جان من ، روح تو از روح من است و سرشت تو، از سرشت من است .
خداوند متعال، من و تو را آفرید و من و تو را برگزید و مرا براى پیامبرى، و تو را براى امامت، انتخاب کرد.
هر کس امامت تو را انکار کند، نبوّت مرا انکار کرده است.
اى على ، تو وصىّ من، پدر فرزندان من، همسر دختر من و جانشین من بر امّتم هستى ، در حال حیاتم و پس از مرگم .
فرمان تو، فرمان من است و نهى تو، نهى من است.
سوگند به خدایى که مرا به نبوّت برانگیخت و مرا بهترین آفریدگان قرار داد، تو حجّت پروردگار بر خلق اویى و امین او بر رازش و جانشین او بر بندگانش .
ماخذ خطبه :
وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج۷، ص 226
در مفاتیح الجنان مرحوم شیخ عباس قمی، بخش اعظم این خطبه در آغاز فضیلت ماه مبارک رمضان آمده است .